Δευτέρα 27 Νοεμβρίου 2017

Οταν ο Ευγένιος Ο’Νιλ πήρε το Νόμπελ


Συντάκτης:
Δημήτρης Γκιώνης

Και πώς ο Τσάρλι Τσάπλιν του «έκλεψε» την κόρη

Μέρες Νόμπελ, και καθώς η σελίδα γράφεται πριν την ανακοίνωση του φετινού, είπα να σταθώ σ’ ένα παλιό, προσφιλούς μας θεατρικού συγγραφέα, του Ευγένιου Ο’Νιλ, στον οποίο απονεμήθηκε το 1936 (πριν από 80 χρόνια), του δεύτερου Αμερικανού συγγραφέα.
Είχε προηγηθεί το 1930 ο Σίνκλερ Λούις, ένας σχετικά άγνωστος σ’ εμάς συγγραφέας, όπως άλλωστε αρκετοί νομπελίστες λογοτέχνες από τότε (1901) που άρχισε να απονέμεται η κορυφαία τιμητική διάκριση, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι εξασφαλίζει την αθανασία στον αποδέκτη της. Πολύ περισσότερο, όταν εξυπηρετεί σκοπιμότητες, όπως έχει συμβεί στο παρελθόν. Αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία…

Αν στάθηκα στον Ο’Νιλ είναι επειδή: Πολλά κείμενά μου σ’ αυτή τη σελίδα αρπάζονται από μια επέτειο –εν προκειμένω τα 80 χρόνια της απονομής του Νόμπελ στον Ο’Νιλ. Στη συνέχεια επειδή συμβαίνει να είναι από τους αγαπημένους στο θεατρόφιλο ελληνικό κοινό συγγραφέας, με έργα όπως: «Το πένθος ταιριάζει στην Ηλέκτρα», «Πόθοι κάτω από τις λεύκες», «Ταξίδι μιας μακρινής ημέρας μέσα στη νύχτα», «Ο παγοπώλης έρχεται», «Πέρα απ’ τον ορίζοντα» κ.ά. Και ακόμα επειδή η προσωπική του ζωή παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον.

Ο Στρίντμπεργκ

Αλλά πριν, ένα απόσπασμα από την ομιλία του στην τελετή της απονομής του Νόμπελ, όπου, όπως αναφέρει ο ίδιος, «οι περιστάσεις κατέστησαν αδύνατη την επίσκεψή μου στη Σουηδία». Και στη συνέχεια (από το βιβλίο «Ενας αιώνας Νόμπελ», επιμέλεια Θανάσης Θ. Νιάρχος, εκδ. Καστανιώτη, 2000):

«Αυτό το Νόμπελ είναι σύμβολο αναγνώρισης από την Ευρώπη του αμερικανικού θεάτρου που ενηλικιώνεται. Οσο για το δικό μου έργο, είναι απλά εξαιτίας των συγκυριών ίσως το ευρύτερα γνωστό δείγμα της δουλειάς των Αμερικανών συγγραφέων στα χρόνια του Παγκοσμίου Πολέμου –δουλειά που κάνει το σύγχρονο αμερικανικό θέατρο ένα κατόρθωμα για το οποίο οι Αμερικανοί μπορεί να είναι περήφανοι, ένα θέατρο που μπορεί να διεκδικήσει συγγένειες με το σύγχρονο ευρωπαϊκό, το οποίο τροφοδότησε τη δική μας γνήσια έμπνευση.

»Αυτή η σκέψη με φέρνει πολύ κοντά σ’ αυτό που θεωρώ τη μεγαλύτερη χαρά για τη βράβευσή μου, επειδή μου δίνεται η ευκαιρία να ομολογήσω ταπεινά σ’ εσάς και στον λαό της Σουηδίας πως η εργασία μου πολλά οφείλει στη μεγαλύτερη ιδιοφυΐα του σύγχρονου θεάτρου, τον δικό σας Αύγουστο Στρίντμπεργκ.

Διάβασα τα έργα του όταν άρχισα να γράφω για πρώτη φορά, τον χειμώνα του 1913-1914, και κατάλαβα τι θα μπορούσε να είναι το σύγχρονο θέατρο. Πρώτος αυτός με ενέπνευσε να γράψω κι εγώ για το θέατρο».

Γεννημένος το 1886 (πριν από 130 χρόνια –άλλη μια επέτειος!) ο Ο’Νιλ, βραβευμένος επιπλέον, πλην του Νόμπελ, με Πούλιτζερ, έζησε μια μάλλον καταθλιπτική ζωή. Παντρεμένος τρεις φορές, απέκτησε τρία παιδιά.

Αλλά μια το αλκοόλ, μια η νόσος Πάρκινσον, μια το γεγονός ότι δεν τα πήγε καλά με τα παιδιά του, συνέβαλαν ώστε να φύγει σχετικά πρόωρα από τη ζωή, το 1953, στα 65 του. Ο ένας γιος του, εθισμένος κι αυτός στο αλκοόλ, αυτοκτόνησε το 1950, ενώ με αυτοκτονία πήγε και ο δεύτερος (αυτό δεν το έζησε) από ναρκωτικά, το 1977.

Ο Σαρλό

Σαν να μην έφταναν αυτά, η ηλικίας 18 ετών κόρη του Οονα παντρεύτηκε τον μόλις κατά ένα χρόνο μικρότερο του πατέρα της και κατά 36 χρόνια μεγαλύτερό της –54 ετών– Τσάρλι Τσάπλιν, περισσότερο γνωστό ως Σαρλό, πράγμα που τον έκανε να την αποκληρώσει και να μη θέλει να την ξαναδεί.

Ο Τσάπλιν φαίνεται είχε αδυναμία στις μικρές, αφού δύο προηγούμενοι γάμοι ήταν με 16χρονες, ενώ υπάρχει κι ένας ανεξακρίβωτος γάμος με τη γνωστή σταρ Πολέτ Γκοντάρ (σχετικά μεγάλη για τα γούστα του –26 ετών). Με την αποκληρωμένη Οονα έζησε 34 χρόνια και απέκτησαν 8 παιδιά, ενώ είχαν προκύψει άλλα τρία από τους προηγούμενους γάμους του –σύνολο 11.

Σε αντίθεση με τον Ο’Νιλ, ο Τσάπλιν, παρά το κυνήγι από τον μακαρθισμό, που τον υποχρέωσε να μεταναστεύσει στην Ευρώπη, πέθανε το 1977 στα 88 του, χορτασμένος δόξα κι έρωτες (δεδομένου και ότι σε συνέντευξή του ισχυρίστηκε πως είχε «πάει» με 2.000 γυναίκες! Και όμως, όλες οι φωτογραφίες του τον εμφανίζουν ντυμένο).

Στο πλαίσιο

Φωνή–έκκληση των εργαζομένων στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, με ανοιχτή επιστολή στους υπουργούς Πολιτισμού και Οικονομικών, καθώς από τον περασμένο Φεβρουάριο, οπότε το Μέγαρο πέρασε στο υπουργείο Πολιτισμού, πληρώνονται με έναντι, τους οφείλονται υπερωρίες περίπου ενός χρόνου, υπάρχουν θεσμικές εκκρεμότητες -και γενικά «όλα πλέον είναι στον αέρα». Και, σκεφτείτε, στο ίδιο υπουργείο περνάνε και τα υπό ολοκλήρωση έργα (Λυρική Σκηνή και Εθνική Βιβλιοθήκη) στο Φάληρο…

Αναγνωρισμένος, γνωστότατος, συν εμπορικότατος ζωγράφος (ειδικότερα ως τοπιογράφος) στον Καναδά, ο Πωλ Σουλικιάς, επέλεξε προ τριακονταετίας ν’ αφήσει το Μόντρεαλ και να εγκατασταθεί στον Βόλο, όπου έκτοτε ζει και δημιουργεί. Και είναι το Πολιτιστικό Κέντρο της Νέας Ιωνίας Βόλου που στις 19 Οκτωβρίου εγκαινιάζει αναδρομική έκθεση έργων του με τίτλο «Εργα και Εποχές».

Ομιλητές, η επίτιμη γενική διευθύντρια του υπουργείου Πολιτισμού Μαίρη Μιχαηλίδου και η ιστορικός Τέχνης Μάγδα Κουμπαρέλου. Οφειλόμενος φόρος τιμής σ’ έναν ελάχιστα γνωστό στο ελληνικό κοινό σπουδαίο καλλιτέχνη, που τις ημέρες αυτές συμπλήρωσε τα 90 του.

Ο «Αμερικάνος» του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, που ξεκίνησε να ζωντανεύει επί σκηνής τον Δεκέμβριο του 2009 ο Θανάσης Σαράντος, θα φιλοξενείται από 20-23 Οκτωβρίου στο Μικρό Θέατρο της Μονής Λαζαριστών στη Θεσσαλονίκη.

Ερμηνεύοντας ως αφηγητής, ο Σαράντος μεταμορφώνεται σε όλα τα πρόσωπα του διαχρονικού διηγήματος του Παπαδιαμάντη (καθ’ ότι μετανάστης ο ήρωάς του), με τη συνδρομή της μουσικής του συνθέτη Λάμπρου Πηγούνη, που ερμηνεύει ζωντανά ο Γιώργος Τζιαφέττας. Το έργο έχει ήδη παρουσιαστεί με επιτυχία σε πάνω από 25 πόλεις, αρχής γενομένης από τη Σκιάθο, τη γενέτειρα του συγγραφέα.

ΚΑΙ… Σαν διαγωνισμός για την καλύτερη (πολιτική) ατάκα.


efsyn.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου