Σάββατο 4 Μαρτίου 2017

Κοινωνική ακτινογραφία της ακροδεξιάς στην Ολλανδία

του Χρήστου Χρυσοστόμου

Είναι ήδη γνωστό ότι το «θέμα» των εκλογών μετά από λίγες εβδομάδες στην Ολλανδία είναι η δημοσκοπική άνοδος του ρατσιστικού Κόμματος για Ελευθερία (P.V.V.) με επικεφαλής τον Geert Wilders. Οι δημοσκοπήσεις το φέρουν να έρχεται πρώτο σε ψήφους. H εφημερίδα Financial Times έκανε μια πολύ ενδιαφέρουσα μελέτη σε σχέση με τους παράγοντες ενίσχυσης αυτού του κόμματος με βάση 60 δημογραφικές, γεωγραφικές, κοινωνικές και οικονομικές μεταβλητές που στηρίζονται στα στατιστικά και δημογραφικά δεδομένα της Ολλανδίας. Είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες οι εκτιμήσεις αυτής της έρευνας.

Πρώτος παράγοντας, το επίπεδο εκπαίδευσης

Ενώ θα περίμενε κανείς ο σημαντικότερος παράγοντας αύξησης της επιρροής της ακροδεξιάς να είναι το ποσοστό των μεταναστών σε κάθε εκλογική περιφέρεια η διαπίστωση είναι ότι ο ισχυρότερος παράγοντας που διαχωρίζει τις ισχυρές από τις αδύναμες για το Κόμμα Ελευθερίας περιφέρειες είναι το επίπεδο εκπαίδευσης. Σε περιφέρειες που ο αριθμός των κατοίκων που κατέχει πτυχία ανώτατης εκπαίδευσης ή έχει ένα υψηλό βαθμό επαγγελματικής εξειδίκευσης, εκεί η δύναμη του Κόμματος της Ελευθερίας είναι ισχνή. Αντίθετα στις περιφέρειες όπου πολλοί κάτοικοι έχουν αποχωρήσει από την εκπαιδευτική διαδικασία και είναι αντιμέτωποι με την ανεργία ή την υποαπασχόληση εκεί η δύναμη του ρατσιστικού κόμματος είναι ισχυρή. Οι πιο γόνιμες περιοχές για τους ακροδεξιούς, είναι αγροτικές περιοχές με χαμηλά ποσοστά μορφωμένων ψηφοφόρων. Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο Frits Bolkestein, πρώην συνεργάτης του ακροδεξιού κόμματος που έχει αποχωρήσει οι υποστηρικτές του είναι «Άνθρωποι με μνησικακία. Άνεργοι, με την κόρη τους στα ναρκωτικά και το γιο τους να την έχει κοπανήσει από το σπίτι». «Άνθρωποι με υψηλή εκπαίδευση θεωρούν ότι ευνοούνται από την παγκοσμιοποίηση και έχουν κοινωνική κινητικότητα, που τους παρέχει ευκαιρίες παρά απειλές. Αντίθετα αισθήματα ανασφάλειας, είτε δικαιολογημένα είτε αδικαιολόγητα οδηγούν τον κόσμο να ψηφίσει το PVV» λέει ο πολιτικός επιστήμονας Van Kessel. Η εξήγηση ότι οι αμόρφωτοι δεν έχουν κρίση είναι απλουστευτική. Η σαφής επιρροή της εκπαίδευσης στις εκλογικές τοποθετήσεις δεν οφείλεται απλά στο ότι οι μορφωμένοι κατανοούν τα πολιτικά προβλήματα. Μάλλον οι θετικές εκπαιδευτικές επιδόσεις είναι αποτέλεσμα κοινωνικών κυρίως παραγόντων αλλά και παραγόντων σε σχέση με την προσωπικότητα που οδηγούν κάποιους να ακολουθήσουν μια επαγγελματική πορεία μέσω της εκπαίδευσης. Αντίθετα η χαμηλή εκπαίδευση εκπροσωπεί ένα κόσμο αποτυχίας, αποκλεισμού, υποβάθμισης, φθόνου.

Δεύτερος παράγοντας η μετανάστευση

Αναμφίβολα η μετανάστευση παίζει ρόλο στην εκλογική διάθεση απέναντι στο PVV παρά το γεγονός ότι η Ολλανδία δεν αντιμετωπίζει το ίδιο ποσοτικό πρόβλημα όσο η Γερμανία. Το ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι η εκλογική επιρροή της ακροδεξιάς δεν είναι ευθέως ανάλογη με το ποσοστό των μεταναστών κάθε περιοχής, δηλαδή ισχυρή εκεί όπου είναι μεγάλο το ποσοστό και αδύναμη εκεί που είναι μικρό, αλλά εξαρτάται από τον τύπο της περιοχής που υπάρχουν μετανάστες, σε μεγάλο βαθμό ανεξάρτητα από τον αριθμών τους. Στην Ολλανδία δηλαδή παρουσιάζεται παρόμοια τάση με τις ΗΠΑ όπως φάνηκε στις τελευταίες εκλογές του όπου η μεγαλύτερη ισχύ του PVV είναι σε αγροτικές περιοχής όπου έχει εμφανιστεί το μεταναστευτικό πρόβλημα παρά το γεγονός εκεί ο αριθμός των μεταναστών εκεί είναι αναλογικά μικρότερος από τα μεγάλα αστικά κέντρα. Αντίθετα σε αστικά κέντρα με υψηλό ποσοστό μεταναστών τα στοιχεία δείχνουν ότι ο αριθμός τους δεν επηρεάζει την εκλογική συμπεριφορά, που δεν είναι ιδιαίτερα φιλική στο PVV.

Τρίτος παράγοντας η ηλικία

Στις εκλογές των ΗΠΑ η ηλικία έπαιξε αξιόλογο ρόλο όπου τα μεγάλα ποσοστά τα είχαν οι ηλικιωμένοι ψηφοφόροι που στήριξαν τον λαϊκισμό του Τραμπ. Στην Ολλανδία φαίνεται να υπάρχει το αντίθετο φαινόμενο. Το PVV προσελκύει ιδιαίτερα νέους ψηφοφόρους που είναι σε ηλικία 20-30 ετών και ιδιαίτερα στις αγροτικές περιφέρειες. Τα χαρακτηριστικά του ως κόμματος ενάντια στο παλιό, ενάντια στο κατεστημένο που υπόσχεται μια νέα πολιτική λειτουργούν θετικά για το PVV σε ένα μεγάλο τμήμα της νέας γενιάς. «Το PVV είναι σχετικά νέο», λέει ο ερευνητής του Πανεπιστημίου του Άμστερνταμ Schumacher. « Ο κόσμος συχνά διαμορφώνει τις εκλογικές του προτιμήσεις σε νεανική ηλικία. Αν υπάρχει ένα καινούριο κόμμα στο εκλογικό μενού τότε οι νέοι πιο εύκολα θα το προσεγγίσουν».

Τέταρτος παράγοντας ο γεωγραφικός

Είναι σαφής η διαίρεση ανάμεσα σε αστικές και αγροτικές περιοχές οι πρώτες με πολύ χαμηλότερη υποστήριξη γενικά προς το PVV. Η αστική – αγροτική διαίρεση λειτουργεί σημαντικά σε συνδυασμό όμως με ένα ολόκληρο μείγμα από συλλειτουργούντες παράγοντες όπως το μεταναστευτικό, η εκπαίδευση, η εργασιακή ηλικία, η ανεργία, η απασχόληση στο δημόσιο. Όπως στο δημοψήφισμα της Μεγ. Βρετανίας για το Brexit η Σκωτία είχε μια διαφορετική συμπεριφορά από το σύνολο ανάλογο φαινόμενο με αντίθετο όμως πρόσημο, παρατηρείται και με το Limburg νότια περιφέρεια της Ολλανδίας. Οι μεγαλύτερες δημοσκοπικές επιτυχίες του PVV καταγράφονται στις περιφέρεις του Limburg περιοχή στην οποία γεννήθηκε ο ηγέτης του. Αυτή η ισχυρή υποστήριξη συνδέεται κυρίως με τους παράγοντες των χαμηλών μισθών και της δημογραφικής αποδυνάμωσης χαρακτηριστικών που δεν φαίνεται να παίζουν τον ίδιο ρόλο σε άλλες περιοχές.

Πέμπτος παράγοντας, ο κοινωνικός

Τέλος, ασφαλώς η κοινωνική θέση των εκλογέων παίζει σημαντικό ρόλο στη συμπεριφορά τους, αλλά όπως είδαμε πιο πάνω αυτή καλύπτεται κατά κάποιο τρόπο από το επίπεδο εκπαίδευσης. Είναι χαρακτηριστική πάντως η μεγάλη διαφορά επιρροής του PVV ανάμεσα στα δύο μεγάλα αστικά κέντρα της Ολλανδίας. Ισχυρή στο Ρότερνταμ της παραδοσιακής εργατικής τάξης, που πλήττεται από την πίεση της παγκοσμιοποίησης. Και σχετικά αδύναμη στο Άμστερνταμ των υπηρεσιών και των νέων τεχνολογιών.



Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου