Ο νέος δικομματισμός και η «διαπαιδαγώγηση» της κοινωνίας στην πολιτική αφασία

«Χωρίς περίσκεψιν, χωρίς λύπην, χωρίς αιδώ μεγάλα κ’ υψηλά τριγύρω μου έκτισαν τείχη (…) Ανεπαισθήτως με έκλεισαν από τον κόσμον έξω» Κ.Π. Καβάφης

Πάνος Κοσμάς
«Ανε­παι­σθή­τως», αλλά με τον πλέον συ­στη­μα­τι­κό τρόπο δια­μορ­φώ­νε­ται ένα νέο πο­λι­τι­κό «σκη­νι­κό». Με­γά­λοι χο­ρη­γοί και πρω­τα­γω­νι­στές συ­νά­μα ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ και η ΝΔ, το 

πο­λι­τι­κό «δί­δυ­μο» του νέου 

μνη­μο­νια­κού δι­κομ­μα­τι­σμού, μαζί φυ­σι­κά με τους μι­ντια­κούς μη­χα­νι­σμούς του αστι­κού-μνη­μο­νια­κού κα­θε­στώ­τος. Ένα σκη­νι­κό όπου πε­ρισ­σεύ­ει ο κομ­μα­τι­κός αντα­γω­νι­σμός, πλη­θω­ρι­κός, κα­θη­με­ρι­νός, συχνά «δι’ ασή­μα­ντον 

αφορ­μήν», την ίδια στιγ­μή που απου­σιά­ζουν έστω και ίχνη ου­σια­στι­κών προ­γραμ­μα­τι­κών και 

πο­λι­τι­κών δια­φο­ρών ανά­με­σα στους με­γά­λους «αντα­γω­νι­στές».

Τα δελ­τία ει­δή­σε­ων είναι γε­μά­τα με τις στε­ρε­ό­τυ­πες «επι­κές» εκ­φρά­σεις όπως «θύ­ελ­λα αντι­δρά­σε­ων», «σκλη­ρή απά­ντη­ση», «οξύ­νε­ται η πο­λι­τι­κή αντι­πα­ρά­θε­ση» κ.λπ. Η συ­νέ­χεια ωστό­σο είναι σχε­δόν πάντα αδιά­φο­ρη, βα­ρε­τή, ασή­μα­ντη. «Προ­σέ­βα­λε» αρ­θρο­γρά­φος της «Αυγής» τον Πύρρο Δήμα και την Κα­τε­ρί­να Στε­φα­νί­δου; Θύ­ελ­λα ανταλ­λα­γής δη­λώ­σε­ων κομ­μα­τι­κών στε­λε­χών και εκ­προ­σώ­πων Τύπου των κομ­μά­των, ανα­κοι­νώ­σεις κ.λπ. Θα­λάσ­σιο δυ­στύ­χη­μα με νε­κρούς στην Αί­γι­να; Νέα «θύ­ελ­λα» κομ­μα­τι­κού αντα­γω­νι­σμού. Εγκαί­νια του αε­ρο­δρο­μί­ου της Πάρου και του νο­σο­κο­μεί­ου της Σα­ντο­ρί­νης; Αντι­πα­ρά­θε­ση με γεύ­σεις από τον αλή­στου μνή­μης δι­κομ­μα­τι­σμό ΝΔ και ΠΑΣΟΚ των προη­γού­με­νων δε­κα­ε­τιών. Δη­λώ­σεις, αντι­δη­λώ­σεις και κα­ταγ­γε­λί­ες με οποια­δή­πο­τε αφορ­μή.

Κι όμως, όλα αυτά τα βα­ρε­τά, ανού­σια και απω­θη­τι­κά είναι τα δο­μι­κά υλικά για τα νέα τείχη που υψώ­νο­νται για να κλεί­σουν την κοι­νω­νία έξω από τον κόσμο της πραγ­μα­τι­κής πο­λι­τι­κής, δη­λα­δή της αντι­πα­ρά­θε­σης για όσα ου­σια­στι­κά, θε­με­λιώ­δη και υπαρ­ξια­κά αφο­ρούν την ίδια του τη ζωή. Δεν αρκεί λοι­πόν να τα απορ­ρί­ψου­με, να απο­στρέ­ψου­με το βλέμ­μα, να τα χλευά­σου­με. Πρέ­πει να μην επι­τρέ­ψου­με στους «οι­κο­δό­μους» του μνη­μο­νια­κού δι­κομ­μα­τι­σμού και στους μη­χα­νι­σμούς της συ­στη­μι­κής προ­πα­γάν­δας να θά­ψουν την πραγ­μα­τι­κή πο­λι­τι­κή κάτω από τό­νους «σκου­πι­διών» της πα­ρα­πο­λι­τι­κής και να πε­ρι­θω­ριο­ποι­ή­σουν έτσι τις κοι­νω­νι­κές αντι­στά­σεις και την Αρι­στε­ρά.

Το μνη­μο­νια­κό πο­λι­τι­κό μο­νο­πώ­λιο

Με το… υπερ­θέ­α­μα αυτού του πλη­θω­ρι­κού δι­κομ­μα­τι­κού αντα­γω­νι­σμού επι­διώ­κε­ται ταυ­τό­χρο­να, από τους δύο «μο­νο­μά­χους», αλλά και το αστι­κό-μνη­μο­νια­κό σύ­στη­μα, η εγκα­θί­δρυ­ση ενός πο­λι­τι­κού μο­νο­πω­λί­ου, με μνη­μο­νια­κή ατζέ­ντα και μνη­μο­νια­κούς πρω­τα­γω­νι­στές.
Η εγκα­θί­δρυ­ση του μο­νο­πω­λί­ου της μνη­μο­νια­κής ατζέ­ντας είναι η από­λυ­τη προ­ϋ­πό­θε­ση και ο με­γά­λος στό­χος. Η αστι­κή τάξη και το πο­λι­τι­κό της σύ­στη­μα τα­λαι­πω­ρή­θη­καν τα προη­γού­με­να χρό­νια από το με­γά­λο τα­ξι­κό ρήγμα που εξέ­φρα­ζε η δια­χω­ρι­στι­κή μνη­μό­νιο-αντι­μνη­μό­νιο. Στην πε­ρί­ο­δο πριν από τις εκλο­γές του Ια­νουα­ρί­ου του 2012, όταν ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ ήταν ακόμη απει­λη­τι­κός ή έστω απρό­βλε­πτος, έκα­ναν συ­στη­μα­τι­κή προ­σπά­θεια να πεί­σουν ότι η δια­χω­ρι­στι­κή μνη­μό­νιο-αντι­μνη­μό­νιο ήταν «δι­χα­στι­κή» όσον αφορά την «ενό­τη­τα θέ­λη­σης του έθνους» να αντι­με­τω­πί­σει με «σο­βα­ρό­τη­τα» την κρίση, ότι ήταν «λαϊ­κι­σμός» που ευ­νο­ού­σε την ενί­σχυ­ση των «δύο άκρων», ότι συ­νι­στού­σε επι­κίν­δυ­νη «στρέ­βλω­ση» για το πο­λι­τι­κό σύ­στη­μα.

Οι μα­νιώ­δεις προ­σπά­θειές τους, συ­νή­θως με το μα­στί­γιο, αλλά και με το κα­ρό­το, να ξε­φορ­τω­θούν την κα­τα­ρα­μέ­νη δια­χω­ρι­στι­κή γραμ­μή δεν απέ­δω­σαν, για τον απλού­στα­το λόγο ότι αυτή η δια­χω­ρι­στι­κή γραμ­μή εξέ­φρα­ζε ένα ενερ­γό ρήγμα στην κοι­νω­νία που μά­λι­στα είχε πάρει τη μορφή πο­λι­τι­κού ρεύ­μα­τος, δη­λα­δή είχε με­τα­τρα­πεί σε πο­λι­τι­κό ρήγμα.

Η με­γά­λη ευ­και­ρία για την «υπέρ­βα­ση» της δια­χω­ρι­στι­κής γραμ­μής μνη­μό­νιο-αντι­μνη­μό­νιο πα­ρου­σιά­στη­κε με τη μνη­μο­νια­κή στρο­φή του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ το κα­λο­καί­ρι του 2015, ενι­σχύ­θη­κε με τον εκλο­γι­κό θρί­αμ­βο του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ το Σε­πτέμ­βριο του 20125 και «ωρί­μα­σε» με την υπερ­ψή­φι­ση των «πα­κέ­των» του τρί­του μνη­μο­νί­ου. Οι πα­λιοί μνη­μο­νια­κοί το ήθε­λαν από πριν. Ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, έως χθες εκ­πρό­σω­πος αυτής της δια­χω­ρι­στι­κής στο πο­λι­τι­κό επί­πε­δο, μνη­μο­νια­κό με­ταλ­λαγ­μέ­νος πλέον, το θέλει εξί­σου.

Το απο­τέ­λε­σμα είναι ότι τόσο οι πα­λιοί μνη­μο­νια­κοί όσο και ο νε­ο­μνη­μο­νια­κός ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ έχουν κοινό στόχο να «ξορ­κί­σουν», ακυ­ρώ­σουν, εξο­ρί­σουν από την πο­λι­τι­κή σκηνή αυτή τη δια­χω­ρι­στι­κή. Οι τόνοι των πα­ρα­πο­λι­τι­κών σκου­πι­διών και το «υπερ­θέ­α­μα» του δι­κομ­μα­τι­κού αντα­γω­νι­σμού απο­σκο­πούν στο να σκε­πά­σουν το ρήγμα, να απο­κα­τα­στή­σουν το μο­νο­πώ­λιο της μνη­μο­νια­κής πο­λι­τι­κής ατζέ­ντας, να πεί­σουν ότι η ανα­τρο­πή του μνη­μο­νί­ου είναι κάτι που δεν συ­ζη­τεί­ται καν, κάτι «εκτός ατζέ­ντας», απο­μει­νά­ρι ενός «λαϊ­κι­σμού» που έχει πε­ρι­θω­ριο­ποι­η­θεί.

Πάνω σε αυτή τη βάση, ο δεύ­τε­ρος στό­χος είναι η εγκα­θί­δρυ­ση του πο­λι­τι­κού μο­νο­πω­λί­ου του νέου δι­κομ­μα­τι­σμού ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ-ΝΔ. Με στόχο να εμπε­δω­θεί η πε­ποί­θη­ση ότι αυτοί είναι πλέον οι πρω­τα­γω­νι­στές, αυτοί είναι ντε­φά­κτο τα κόμ­μα­τα εξου­σί­ας, αυ­τούς αφορά η νομή και ανα­κα­τα­νο­μή της εξου­σί­ας. Ότι δίπλα σε αυ­τούς υπάρ­χουν οι διεκ­δι­κού­με­νοι από τα δύο κόμ­μα­τα δο­ρυ­φό­ροι του δι­κομ­μα­τι­σμού και μια πε­ρι­θω­ριο­ποι­η­μέ­νη Αρι­στε­ρά, στην οποία αξί­ζει κάθε σε­βα­σμός όσο κά­θε­ται ήσυχα στο πε­ρι­θώ­ριό της…

Ο αντα­γω­νι­σμός ΝΔ-ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ

Όλο αυτό προ­ϋ­πο­θέ­τει, αλλά και απαι­τεί να αντι­κα­τα­στα­θούν τα πάθη και η έμπνευ­ση από την πραγ­μα­τι­κή τα­ξι­κή πάλη, από τις πραγ­μα­τι­κές πο­λι­τι­κές και προ­γραμ­μα­τι­κές αντι­πα­ρα­θέ­σεις, με τα «πλα­στι­κά πάθη» του δι­κομ­μα­τι­κού αντα­γω­νι­σμού. Ακόμη και μια «εκλο­γο­λο­γία χωρίς εκλο­γές» είναι προς το κοινό τους συμ­φέ­ρον: ενι­σχύ­ει το πο­λι­τι­κό μο­νο­πώ­λιο του δι­κομ­μα­τι­σμού, ενι­σχύ­ει τη με­τα­τό­πι­ση του πο­λι­τι­κού άξονα από τα πραγ­μα­τι­κά ζη­τή­μα­τα που αφο­ρούν τους όρους ζωής της κοι­νω­νι­κής πλειο­ψη­φί­ας στα ζη­τή­μα­τα «κα­ταλ­λη­λό­τη­τας» για να κυ­βερ­νούν, του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ και της ΝΔ, του Τσί­πρα ή του Μη­τσο­τά­κη…

Στο έδα­φος αυτής της ισχυ­ρής κοι­νό­τη­τας συμ­φε­ρό­ντων να «σκε­πά­σουν» το τα­ξι­κό ρήγμα, να ξορ­κί­σουν τη δια­χω­ρι­στι­κή γραμ­μή μνη­μό­νιο-αντι­μνη­μό­νιο και να επι­βά­λουν το μνη­μο­νια­κό πο­λι­τι­κό μο­νο­πώ­λιο, η ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ έχουν ταυ­τό­χρο­να έναν ισχυ­ρό λόγο για να αντα­γω­νί­ζο­νται πο­λι­τι­κά: τη νομή και ανα­κα­τα­νο­μή της μνη­μο­νια­κής πο­λι­τι­κής –και όχι μόνο– εξου­σί­ας. Η «μάχη» για τον έλεγ­χο του δι­κα­στι­κού σώ­μα­τος και των μί­ντια είναι μάχη για ερεί­σμα­τα στους σκλη­ρούς μη­χα­νι­σμούς της εξου­σί­ας και διε­ξά­γε­ται –αν και με λι­γό­τε­ρο εμ­φα­νή και «φα­ντα­σμα­γο­ρι­κό» τρόπο– σε όλους τους το­μείς, για την από­κτη­ση ερει­σμά­των στο τρα­πε­ζι­κό σύ­στη­μα, το στρα­τό και τις δυ­νά­μεις κα­τα­στο­λής, την επι­χει­ρη­μα­τι­κή «αφρό­κρε­μα» και τους μη­χα­νι­σμούς ελέγ­χου και επιρ­ρο­ής στην οι­κο­νο­μία.

Αυτή η μάχη, για τη νομή και ανα­κα­τα­νο­μή των μνη­μο­νια­κών μη­χα­νι­σμών εξου­σί­ας, είναι «ει­λι­κρι­νής» και όχι προ­σχη­μα­τι­κή, δη­λα­δή έχει πραγ­μα­τι­κό αντι­κεί­με­νο. Μόνο που το αντι­κεί­με­νο αυτό δεν αφορά την ερ­γα­τι­κή τάξη, τα λαϊκά στρώ­μα­τα και τη νε­ο­λαία, αλλά μόνο το κλει­στό κλαμπ των μνη­μο­νια­κών δια­χει­ρι­στών της αστι­κής εξου­σί­ας.

Το κί­νη­μα και η Αρι­στε­ρά

Το πο­λι­τι­κό μο­νο­πώ­λιο του μνη­μο­νια­κού δι­κομ­μα­τι­σμού και η δι­κομ­μα­τι­κή αντι­πα­ρά­θε­ση, σαν ουσία, αλλά και σαν θέαμα, ακόμη και με τα ανού­σια, βα­ρε­τά και απω­θη­τι­κά τους στοι­χεία είναι μη­χα­νι­σμός ανα­πα­ρα­γω­γής του μνη­μο­νια­κού κα­θε­στώ­τος και των κομ­μά­των που το δια­χει­ρί­ζο­νται, μη­χα­νι­σμός απο­θάρ­ρυν­σης και πα­θη­τι­κο­ποί­η­σης, μη­χα­νι­σμός πε­ρι­θω­ριο­ποί­η­σης των κι­νη­μά­των αντί­στα­σης και της Αρι­στε­ράς. Ο νέος δι­κομ­μα­τι­σμός δια­παι­δα­γω­γεί την κοι­νω­νία στην πο­λι­τι­κή αφα­σία, στο μά­ταιο οποιασ­δή­πο­τε αντί­στα­σης, στην πα­ρα­πο­λι­τι­κή και την ατο­μι­κή διέ­ξο­δο, στην εξοι­κεί­ω­ση με τα μι­ντια­κά σκου­πί­δια μιας ει­κο­νι­κής ζωής που εκτυ­λίσ­σε­ται σαν θέαμα.

Στο βαθμό που αυτό το μο­νο­πώ­λιο εμπε­δω­θεί και γίνει η νέα «κα­νο­νι­κό­τη­τα», οι συ­νέ­πειες για το κί­νη­μα και την Αρι­στε­ρά θα είναι δια­λυ­τι­κές. Πρέ­πει λοι­πόν, εξί­σου στο­χευ­μέ­να, ορ­γα­νω­μέ­να και συ­στη­μα­τι­κά, να πα­ρέμ­βου­με για να χα­λά­σου­με το «σκη­νι­κό», να απο­κα­λύ­ψου­με τους στό­χους της σκη­νο­θε­σί­ας και την ιδιο­τέ­λεια των σκη­νο­θε­τών.

Για να το πε­τύ­χου­με, πρέ­πει να μη λει­τουρ­γού­με σαν αρι­στε­ροί σχο­λια­στές της ατζέ­ντας που επι­βάλ­λουν οι αστι­κοί-μνη­μο­νια­κοί μη­χα­νι­σμοί (δι­κομ­μα­τι­σμός, μί­ντια κ.λπ.). Το τα­ξι­κό ρήγμα εξα­κο­λου­θεί να υπάρ­χει. Η πραγ­μα­τι­κή ζωή εξα­κο­λου­θεί να κα­θο­ρί­ζε­ται από τα βά­σα­να και την αβί­ω­τη κα­θη­με­ρι­νό­τη­τα της ερ­γα­τι­κής τάξης, των φτω­χών λαϊ­κών στρω­μά­των και της νε­ο­λαί­ας. Ο ρόλος της Αρι­στε­ράς είναι να βγά­λει αυτό το τα­ξι­κό ρήγμα στην επι­φά­νεια και να το σπρώ­ξει στο κέ­ντρο της πο­λι­τι­κής αντι­πα­ρά­θε­σης. Ενά­ντια στην πα­θη­τι­κο­ποί­η­ση και την πο­λι­τι­κή αφα­σία, να ορ­γα­νώ­σει τη δυ­σα­ρέ­σκεια σε κί­νη­μα αντί­στα­σης. Ενά­ντια στην επι­χει­ρού­με­νη «κά­θαρ­ση» της πο­λι­τι­κής από τα «πάθη» της δια­χω­ρι­στι­κής μνη­μό­νιο-αντι­μνη­μό­νιο να δου­λέ­ψει για τη συ­γκέ­ντρω­ση κοι­νω­νι­κών και πο­λι­τι­κών δυ­νά­με­ων που θα ανα­τρέ­ψουν το στη­μέ­νο σκη­νι­κό.

Rproject